Chakra Uitleg: Waarom Zeven Chakras?

Chakra uitleg en waarom een 7 chakra systeem?

In de praktijk zijn chakra’s simpelweg gezegd ‘focuspunten voor meditatie’. Deze punten worden meestal in het lichaam gevisualiseerd. Er bestaan in de Indiase en Tibetaanse geschriften meerdere chakra systemen waarbij het aantal chakra’s en de locaties verschillen. Oorspronkelijk waren waarschijnlijk systemen met vijf chakra’s het meest in gebruik. Toch is er één systeem van zeven chakra’s de wereld overgegaan en nu het meest bekend¹.

Ik heb er voor gekozen om dit artikel te richten op zowel het oorspronkelijke gebruik en op de verspreiding van het systeem van zeven chakra’s. Hiermee onderscheidt dit artikel en blog zich van de meeste informatie over chakra’s op het internet.

Als je bijvoorbeeld de eerste en tweede pagina van een google search op “chakra” in het Engels bekijkt, kom je informatie die grotendeels afkomstig is uit de New Age. Vooral de visies van bekendheden zoals Deepak Chopra en Anodea Judith zijn erg ruim vertegenwoordigd op het net.

Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan de effecten van fysieke Yoga oefeningen op de chakra’s. Pas op nummer zeven van deze google search is er een artikel te vinden dat wat meer aandacht geeft aan waar de chakra’s vandaan komen, maar de informatie is nog steeds grotendeels afkomstig uit de New Age. Op het internet is er in het Nederlands nauwelijks info te vinden over de oorsprong van Chakra’s. Dit maakte mij nieuwsgierig…..

Waarvoor waren chakra’s eigenlijk bedoeld?

De chakra beschrijvingen in de oorspronkelijke geschriften waren meestal bedoeld als instructies voor meditaties. Je kunt dit vergelijken met een begeleide meditatie. De bronteksten vragen je dus om je op een plek in je lichaam te concentreren en vaak ook iets te visualiseren. Of in andere woorden: deze teksten waren voorschrijvend bedoeld en niet omschrijvend².

Deze beschrijvingen van chakra’s gaan dus niet over een vaststaande realiteit: als je je lichaam openmaakt ga je echt geen chakra’s vinden(-;.

De locaties in het lichaam waar deze zeven chakra’s worden gevisualiseerd zijn wel plekken waar veel zenuwen, klieren en prāṇa’s (subtiele levensenergieën) samenkomen³. Veel mensen zien daarom chakra’s ook wel als energiecentra.

Hierom worden de chakra’s ook veel met healing en gezondheid geassocieerd. Vanuit dit perspectief kan dit ook een goede definitie zijn voor de chakra’s: ‘focuspunten voor meditatie en energiecentra in het lichaam’. Het woord ‘chakra’ komt uit het Sanskriet en wordt ook wel vaak meer letterlijk vertaalt als ‘wiel’, maar in het Sanskriet heeft elk woord meerdere betekenissen⁴. 

Hoe haal je het meeste uit deze chakra uitleg?

Dit is ook het overzichtsartikel van dit blog. Dat is handig want dit betekent dat je makkelijk links naar andere verdiepende artikelen kunt vinden over ‘vanalles over chakra’s’. Ik hoop dat je hier uiteindelijk alles wat je zoekt over chakra’s kan vinden.

Een gemiddelde lezer doet ongeveer 9 minuut over de hele pagina, dus je kunt ook rustig doorlezen.

Weet jij al precies wat je zoekt? Hieronder zie je de onderwerpen van dit artikel. Je kunt hiermee ook gelijk naar het meest relevante gedeelte van de pagina gaan:

• Een overzicht van het meest bekende zeven chakra systeem, de namen en locaties in het lichaam.
• Het energetisch lichaam waar de chakra’s tot behoren.
• Doel van de oorspronkelijke chakra meditaties en hoe kun je veilig met chakra’s en kundaliní mediteren?
• Het meest bekende Sanskriet werk over chakra’s en de eerste Engelstalige boeken over chakra’s.
• ‘Chakra healings’ in Oosterse tradities zoals Ayurveda, Reiki en Vedische Astrologie.
• Vier chakra kleuren schema’s en hoe deze worden toegepast.
• Hoe en waarom het systeem van zeven chakra’s zo sterk in de Westerse Yoga Lifestyle is verankerd.

Meest bekende chakra systeem

Vaak worden alle chakra’s vanaf de bekkenbodem tot aan de kruin van het hoofd gevisualiseerd. In de Indiase geschriften worden ze meestal in het midden van het lichaam geplaatst op het zogenoemde ‘centrale kanaal’ tussen de bekkenbodem en de kruin. Tegenwoordig worden de visualisaties ook wel op de ruggengraat geplaatst. De chakra beschrijving die het meest bekend is geworden heeft zes of zeven chakra’s:

• Sahasrāra Chakra, ook wel de Kruin Chakra genoemd. Locatie: In de kruin van het hoofd. Wordt vaak niet als chakra beschouwd maar als een punt waar alles overstegen wordt.
• Ājñā Chakra, ook wel Derde Oog Chakra genoemd.
• Viśuddhi Chakra, ook wel de Keel Chakra genoemd.
• Anāhata Chakra, ook wel de Hart Chakra genoemd.
• Manipūra Chakra, ook wel de Zonnevlecht Chakra genoemd. Achter de navel.
• Svathiṣṭhāna Chakra, ook wel de Sacraal Chakra genoemd. Net voor het schaambeen.
• Mūlādhāra, ook wel de Wortel Chakra genoemd. Onderaan in de bekkenbodem.

Chakra oorsprong en het subtiele lichaam

Chakra’s in de oorspronkelijke geschriften

De chakra’s behoren tot veel uitgebreidere beschrijvingen van het energetisch ofwel het subtiele lichaam uit de Tantrische en Yoga geschriften. Het oudste geschrift dat de chakra’s noemt als ‘focuspunten voor meditatie’ is een Tantra uit de negende eeuw⁵. Tantra is een spirituele stroming die in de middeleeuwen in Noord India begon. Door de zogenaamde ‘Neo Tantra‘ beweging wordt vandaag de dag Tantra vaak ten onrechte direct in verband gebracht met spirituele seksualiteit.

Het doel van Tantra was en is zelfrealisatie (ofwel verlichting). Dit gebeurde onder andere door middel van activatie van de kundaliní levensenergie. Voor meer informatie over Tantra kun je terecht bij deze recensie van het boek ‘Tantra illuminated’.

Wat is het energetisch of subtiele lichaam?

Een energetisch of subtiel lichaam is niet tastbaar en niet zichtbaar voor onze normale zintuigen. Hierom kan je het ook niet precies gelijk stellen aan het fysieke lichaam. Het is subtieler, flexibeler en makkelijker te beïnvloeden dan ons fysieke lichaam.

Het energetisch lichaam wordt vaak omschreven door middel van verschillende kanalen en stromen van levensenergie (nadi’s). Visualisatie van chakra’s is een methode om de manier waarop levensenergie door het lichaam stroomt te beïnvloeden. Met name de kundaliní vorm van levensenergie wordt vaak genoemd.

Hoofdlijnen van het energetisch Lichaam

Zeven chakra’s en kundaliní in het subtiele lichaam

Volgens een aantal bronteksten zijn de chakra’s knooppunten van energie binnen dit subtiele lichaam. Bij deze knooppunten komen noge veel meer verbindingskanalen (nadi’s) van levensenergie (prāṇa) bijeen⁶. 

Concentratie op chakra’s, gecombineerd met mantra’s, ademhalings en visualisatie oefeningen zorgt ervoor dat kundaliní energie in een versnelde of sterkere stroom door de sushumna nadi heen kan stromen. Door de versnelde stroom krijgt deze energie de kracht om door blokkades heen te breken. Deze blokkades liggen niet per se in de chakra’s maar eerder in de zogenaamde granthi’s (zie hieronder voor meer uitleg hierover)⁵.

Kundaliní wordt vandaag de dag meestal beschreven als een energie die als een slapend potentieel bij iedereen aanwezig is in de Mūlādhāra ‘wortel’ chakra en geactiveerd zou moeten worden. Vervolgens zou de kundaliní dan via de laagste chakra naar de hoogste chakra in de kruin stromen.

In de oorspronkelijke teksten wordt echter juist ook genoemd dat kundaliní tevens een neerwaartse stroom kan zijn. De bedoeling is dan vaak dat de opwaartse stroom van kundaliní vanuit de wortelchakra samensmelt met een neerwaartse stroom vanuit de kruin⁷.

Het is dus niet zozeer alleen een energie die opgewekt hoeft te worden, maar misschien tevens een een energie die toegelaten zou kunnen worden. Om ontvankelijk te worden voor de kundaliní is het belangrijk belichaming in deze wereld volledig te accepteren. Onze ontvankelijkheid kan dus worden vernauwd door de bovengenoemde blokkades in de granthi’s⁵.

De kundaliní prāṇa of shakti energie wordt ook wel gezien als de uiteindelijke bron van de hele wereld. Het is de kracht achter de zogenaamde shakti’s (bewegende energie) en daarom de kracht achter alle handelingen en bewegingen in de wereld⁸. Op deze manier is kundaliní dus de originele verbindende en scheppende kracht en symboliseert zij dus ook de eenheid achter alles dat bestaat.

Het doel van de chakra meditaties op het subtiele lichaam

Door de chakra’s op de sushumna nadí te visualiseren en mantra’s te reciteren kan de kundaliní dus sneller door dit kanaal gaan stromen en blokkades doorbreken. Dit wordt nog steeds gezien als een belangrijke stap om het uiteindelijke doel van Tantra en Yoga te bereiken: Zelfrealisatie ofwel verlichting. In de ervaring van Zelfrealisatie beseffen wij onze eenheid met de kundaliní en dus ook met de gehele wereld.

Ervoor zorgen dat de kundaliní shakti door de sushumna nadí heenstroomt is kort samengevat de hele bedoeling van Tantra en Kundaliní Yoga oefeningen. De vele oefeningen uit de traditie helpen om het lichaam en geest voor te bereiden op de stroom van kundaliní, want je moet hier op alle niveaus wel klaar voor zijn. Het is meestal het beste als dit zich als evolutionair process ontvouwt.

Gevaren van chakra meditatie en kundaliní ontwaking

Is kundaliní ontwaking gevaarlijk? In sommige uitzonderlijke gevallen kunnen mensen in zo’n staat tijdelijk hun fysieke lichaamsbewustzijn verliezen en kan het lichaam zelfs koud aan gaan voelen. De kundaliní en onze aandacht zijn dan helemaal versmolten. Dit zijn neveneffecten die alleen bij hoge uitzondering voorkomen bij mensen die al lange tijd deze meditaties beoefenen⁹. Het is dus absoluut niet het doel van deze meditaties om alleen maar je lichaamsbewustzijn te verliezen. In de praktijk loopt het ook zo’n vaart meestal niet.

Dit laat wel zien dat het van belang is om degelijke begeleiding te zoeken als we met kundaliní ontwakingen aan de haal gaan. Het is namelijk van belang dat dit process zich ontvouwt op een manier waarop het fysieke en energetische lichaam, de mind, persoonlijkheid, sociale context etc. zich in een harmonie blijven synchroniseren met elkaar.

Als de kundaliní ontwaking ineens geforceerd gebeurt is er een kans dat het een disharmonie in je leven veroorzaakt op één of meerdere van deze factoren.

Om te zorgen dat al deze factoren zich goed met elkaar kunnen blijven afstemmen is het bijvoorbeeld aan te raden om niet al te lang op chakra’s te mediteren. Elke dag tweemaal een half uur tot één uur is vaak voldoende voor deze meditaties. De chakra meditaties die ik ken staan ook nooit op zichzelf maar zijn ingebed in een scala aan andere ontspannings en meditatieoefeningen. Ook zijn deze oefeningen vaak niet of maar gedeeltelijk geschikt voor mensen met ernstige psychische klachten.

De oorspronkelijke Tantra, waar veel van deze oefeningen vandaan komen, was een spirituele beweging voor mensen die gewoon in de samenleving functioneerde en allerlei contacten onderhielden. Elke dag werden door deze mensen wel op gezette tijden bepaalde rituelen en andere spirituele oefeningen gedaan. Ook inspireerde deze spirituele stroming haar ingewijde om het goddelijke te ervaren in het alledaagse leven¹⁰.

In andere richtingen van Yoga trokken sommige beoefenaars zich terug uit de maatschappij. In een bepaalde mate van isolatie in de bergen of in ashrams gingen zij dan regelmatig langere periodes op in trancentale staten. Dit was en is uitzonderlijk en is zeker niet voor iedereen aan te raden¹⁰.

In de onderstaande YouTube video maakt een een hedendaagse spirituele leraar een soortgelijk onderscheid tussen methodes voor mensen met met een ascetische levensstijl en mensen die veel banden in de samenleving hebben. De boodschap is simpel: pas een beetje op met het blindelings volgen van methodes uit boeken zonder begeleiding.

Natuurlijk kan het echt geen kwaad om je een aantal seconden op een paar punten in je lichaam te focussen. Echter, als je langere periodes allerlei intensieve oefeningen wilt gaan doen die bedoeld zijn om kundaliní te ontwaken, dan is er gewoon begeleiding nodig. Anders kan het wel gevaarlijk zijn. Deze intensieve oefeningen kunnen specifieke mantra’s, ademhalings en concentratieoefeningen zijn die in sommige boeken te vinden zijn.

Het doel van kundaliní ontwaking

Het doel van het opwekken van kundaliní is dat deze energie kan helpen onszelf te ontdoen van onze zogenoemde ‘samskara’s’. Dit zijn al onze opgeslagen impressies, verlangens etc. die als bepaalde neigingen in onze persoonlijkheid en onderbewustzijn voortleven. Het is aan te raden deze samskara’s niet al teveel als ‘goed’ of ‘slecht’ in te delen, maar wel te beseffen dat ze ons vaak in de weg staan om onze ware natuur in directe zin te ervaren. Deze ware natuur is puur bewustzijn en gelukzaligheid.

Een actieve kundaliní kan ons dus helpen door de situaties te creëren waarin dit ‘ontdoen van samskara’s’ zich versnelt. Hiervoor is vaak wel een dosis acceptatie, overgave en/of diep begrip nodig op veel verschillende vlakken.

Chakra blokkade?

Op heel veel websites lezen we over chakra’s blokkades en dat deze blokkades opgeheven kunnen worden via meditatie of ‘pranische healing’. In de oorspronkelijk Tantra teksten noemt men geen chakra blokkades maar eerder het opspelen van zogenaamde granthi’s. Dit zijn knopen in het energetisch lichaam die soms in de buurt, maar soms ook wat verder weg van de chakra’s kunnen liggen.

In de granthi’s spelen bepaalde emotionele samskara’s op en dit kan voelen als een blokkade. Het is mogelijk om deze blokkades te doorbreken alsof er een naald door een knoop heen steekt⁵. Het idee dat een chakra blokkade bestaat komt dus uit de New Age en niet uit India.

Chakra’s openen?

Ook spreken veel mensen tegenwoordig over ‘chakra’s openen’ of ‘chakra healing’ en ‘chakra balancing’. Uiteindelijk zijn het allemaal woorden voor bepaalde fenomenen, maar de Tantrische traditie spreekt niet op deze manier over het openen en dichtgaan van chakra’s. Chakra’s zijn dus niet voor langere periode open of gesloten.

Er wordt in de teksten wel gesproken over het openen en dichtgaan van de lotussen die als de vorm van chakra’s worden omschreven. De inademing staat voor de verkoelende stroom (prāṇa vayu) die ervoor zorgt dat de lotussen openen.

Bij uitademing gaan de lotussen weer dicht. De lotusvormen van de chakra’s gaan dan dus de hele dag open en dicht bij elke in en uitademing⁵.

Oorspronkelijke chakra meditaties

In oorspronkelijke chakra meditaties werden er vaak godinnen uit lokale religies in de chakra’s gevisualiseerd en verwante mantra’s gereciteerd. Deze godinnen werden en worden nog steeds gezien als personificaties van de kundaliní.

Dit is dus simpelweg weer een manier om deze energie te ontwaken. Je kunt hier meer lezen over een brontekst die de nadruk legt op devotie voor de goddelijke moeder en de chakra’s (meer artikelen hierover zijn de maak: als je op de hoogte wilt blijven kun je je inschrijven voor de nieuwsbrief onderaan deze pagina).

Ook werden er vaak symbolen en mantras van de vijf elementen in chakra’s gevisualiseerd (aarde, water, vuur, lucht en ether). Zie hiervoor verder dit artikel over ‘chakra meditaties op de elementen’.

Bekende symbolen van de zeven chakra’s

Veel symbolen, kleuren en mantra’s die wij tegenwoordig direct met een chakra associëren zijn afkomstig uit de bovengenoemde meditatie. Het lijkt erop dat veel mensen tegenwoordig denken dat het vaststaat welk element bij welke chakra’s hoort. Dit klopt niet¹¹.

In het zojuist genoemde artikel over chakra meditaties op de vijf elementen kun je ook meer te weten komen over deze verschillende manieren om de elementen in de chakra’s te plaatsen.

Hieronder zie je bijvoorbeeld het Sanskriet symbool voor de mantra voor ether: HAM (in het donkerblauw). Dit mantra symbool wordt heel vaak gebruikt als symbool voor de keel chakra. De reden hiervoor is dat het element ether in de meest bekende tekst over chakra’s in de keel chakra wordt geplaatst.

Deze symboliek hoort eigenlijk in eerste instantie bij de elementen, maar wordt nu direct met de chakra’s geassocieerd. Dit komt omdat er wereldwijd één chakra beschrijving het bekendste is geworden. Hoe dat is gekomen kun je hieronder lezen…..

De bekendste tekst over de ‘zeven’ chakra’s: Sat-cakra-nirūpana

Een Tantra beoefenaar uit Bengal (genaamd Pūrṇānanda Yati) heeft in de 16de eeuw een Sanskriet verhandeling geschreven over chakra’s. Deze verhandeling noemde hij Sat-cakra-nirūpana. Deze titel betekent ‘de omschrijving van de zes chakra’s’. De ‘zevende chakra’ wordt niet als chakra omschreven omdat deze alles overstijgend is (en dus niet onder het concept ‘chakra’ valt).

In deze tekst geeft hij een uitvoerige beschrijving over hoe we de zeven chakra’s kunnen visualiseren in devotionele meditaties.  

Deze verhandeling kwam in begin van de vorige eeuw na een lange zoektocht in de handen van de eerste Westerse Tantra onderzoeker. Dit was een Engelsman ‘Sir John Woodroffe‘ genaamd. Hij vertaalde deze tekst in het Engels en deed met het boek ‘The Serpent Power’ verslag van zijn uitgebreide onderzoek naar chakra’s en kundaliní.

Deze vertaling is lang de enige Engelstalige bron geweest over de chakra’s en heeft de manier waarop wij chakra’s zijn gaan begrijpen aanzienlijk beïnvloed. Je kunt op dit blog meer te weten komen over dit boek via een recensie van ‘The Serpent Power’.

Theosofie en latere New Age beweging en de chakra’s

De Theosoof C.W. Leadbeater schreef in de jaren 1930’ een werk over chakra’s. Dit was lang de enige Nederlandse informatie over chakra’s.

Hoewel dit boek vooral gebaseerd is op zijn eigen ervaringen, en dus in veel mindere mate op bronteksten, heeft het een grote invloed gehad op de beeldvorming over chakra’s in het Westen. Het werd uiteindelijk zelfs het meest verkochte Theosofische boek uit de 20ste eeuw! Je kunt op dit blog ook een recensie van dit boek lezen waarin deze invloed duidelijk wordt.

De meeste associaties van chakra’s met psychologie of persoonlijkheidskenmerken zoals ‘overleven’ voor de eerste chakra komen uit de New Age beweging. In dit artikel over kleuren en chakra’s kun je daar alvast iets meer over lezen. In een later stadium zal ik hier nog meer over ‘posten’ (via de nieuwsbrief onderaan deze pagina kun je op hoogte blijven).

Chakra Healing

In toenemende mate worden chakra’s in verband gebracht met healing. Veel zogenoemde ‘chakra healings’ komen uit de Reiki en uit de New Age beweging. De oorspronkelijke bronteksten noemen wel heel duidelijk gezondheidsvoordelen van chakra meditaties maar het overgrote gedeelte van de teksten legt geen nadruk op healing.

Veel van deze healings verwijzen naar een link tussen het energetisch lichaam en de gezondheid van het fysieke lichaam. Ook wordt benadrukt dat veel van de zeven chakra’s op kruispunten liggen van klieren en zenuwen in het fysieke lichaam¹².

In de praktijk werd in India energetische healing vaak meer benadrukt in de Vedische Astrologie, waar specifiek met mantra’s, edelstenen, kleuren en meditaties wordt gewerkt om bepaalde karma’s te overstijgen. Dit worden ook wel upāyas of remedies genoemd.

Verder noemen chakra healers vaak overeenkomsten met de zogenaamde Marmapunten uit de Ayurveda en Acupunctuurpunten uit Oost Azië. Mede hierdoor tonen Ayurveda deskundige vandaag de dag ook steeds meer interesse in de chakra’s.

We plaatsen op dit blog regelmatig artikelen over chakra’s en healing, vooral vanuit het oogpunt van de Oosterse tradities zoals Ayurveda en Vedische Astrologie. Hier kun je meer lezen over dit onderdeel van dit blog. Bijvoorbeeld hoe chakra’s geïntegreerd zijn in de oeroude Vedische Astrologie.

De Zeven Chakra’s en kleuren

De nadrukkelijke link tussen chakra’s en kleuren komt grotendeels uit de New Age beweging. Er bestaan grofweg vier chakra-kleurenschema’s voor het zeven chakra systeem.

In de oorspronkelijke meditaties werden vaak lotusbladeren rondom de chakra’s gevisualiseerd. De bronteksten noemen wel kleuren voor deze bloemblaadjes. Er wordt echter niet vaak naar kleuren van chakra’s zelf verwezen.

Het bekendste Sanskriet werk over de chakra’s (de Sat-cakra-nirūpana) noemt wel kleuren maar doet dit in relatie tot de elementen. En deze indeling is behoorlijk anders dan je tegenwoordig op meeste websites tegenkomt.

Lees hier meer over vier verschillende chakra-kleuren schema’s, de bronnen en hun toepassingen. Je kunt in hetzelfde artikel ook meer lezen over zeven chakra ‘regenboog kleuren versie’ die uit de New Age afkomstig is¹³.

 

Chakras en Yoga

Oorsprong van Yoga Lifestyle

Veel mensen in het Westen associëren Yoga tegenwoordig gelijk met fysieke oefeningen en lichaamshoudingen. Dit komt omdat de Yoga in het Westen sterk is beïnvloed door twee vormen van Yoga: namelijk Hatha Yoga en Ashtanga Yoga. In deze stromingen bestaan relatief veel fysieke oefeningen.

Er bestaan overtuigende argumenten dat zowel Hatha als Ashtanga Yoga in de oorsprong uiteindelijk terug te voeren is op de Tantra. Ook zijn de Tantrische geschriften die chakra’s als focuspunten voor meditatie noemen ouder dan de verwijzingen die we terugvinden in de Yoga geschriften¹⁴. Dit geeft Yoga en Tantra dezelfde basis, hoewel de originele Tantra er wel heel anders aan toe ging dan de Yoga nu in het Westen, zie ‘Tantra illuminated’. 

De Yoga zoals wij die nu in veel Yogascholen tegenkomen is een gemixte vorm vanuit verschillende stromingen. Deze waren op hun beurt weer geïnspireerd door een aantal Yoga geschriften. Eén van de meest bekende en invloedrijkste voor Hatha Yoga is de waarschijnlijk de Pātañjala-yoga-śāstra.

Yoga geschriften en de zeven chakra’s

De Pātañjala-yoga-śāstra noemt alleen heel kort een chakra in de navel en de ‘hart lotus’. Het lijkt erop dat Pātañjali deze twee chakra’s vooral als objecten voor meditatie noemt. Hij noemt ze namelijk niet in verbinding met het energetisch lichaam, kundaliní en andere details over chakra’s¹⁵.

Het idee bij Pātañjali is dat je je meditatie begint met eenpuntige concentratie op een object. Wanneer deze concentrtie volmaakt is vloeit het process over in meditatie en daarna in samadhi (een diepe ervaring van eenheid).

Omdat de eerste stap in deze oefening concentratie is kun je je bij wijze van spreken overal op richten. Zo geeft Pātañjali ook voorbeelden zoals een punt op de vloer, het puntje van je tong of een brandende kaars. In deze zin nemen chakra’s hier geen bijzondere plaats in.

De chakra’s behoren naast de Tantra’s dan ook tot een andere categorie bronteksten, namelijk de Upanishads. Er bestaan in totaal 108 Upanishads en 20 hiervan gaan over Kundaliní Yoga. De meeste noemen de chakra’s echter niet. Waar ze wel worden genoemd worden vaak weer zeven chakra’s genoemd.  De Yoga Kundaliní Upanishads en Yoga Sikha Upanishad hebben het weliswaar over zes chakra’s, maar de bij ons bekende ‘zevende’ chakra wordt wel degelijk genoemd.

Dit zevende punt wordt alleen niet als chakra omschreven. De uitleg hiervoor is dat op dit punt alles overstegen wordt en concepten tekort schieten om dit te omschrijven. Daarom zou het niet kloppen om dit te omschrijven als een ‘chakra’. De Yoga Kundaliní Upanishad noemt dit ‘zevende’ punt zelfs wel bij dezelfde naam als hoe wij het nu kennen: de Sahasrāra. 

De chakra’s in verschillende vormen van Yoga

In de Indiase traditie bestaan er meerdere vormen van Yoga waarvan een aantal minder of geen fysieke oefeningen bevatten zoals Jñana Yoga en Bhakti Yoga. Opvallend genoeg hebben de chakra’s in veel van deze vormen een plaats gevonden. Dit kan ook een aanvullende reden zijn waarom de chakra’s tegenwoordig zo sterk verankerd zijn in de Yoga Lifestyle.

Wil je meer weten over verschillende vormen van Yoga en een Sanskriet geschrift die deze verbindt? Dan kun je hier meer lezen over en luisteren naar een oude Sanskriet tekst waarin op devotionele wijze de zeven chakra’s en de goddelijke moeder toegezongen worden.

De chakra’s in het ‘wetenschappelijke pad’ naar verlichting

In de Kriya Yoga lijn waar Swami Yogananda toebehoort worden de kundaliní yoga en de chakra’s als ‘het wetenschappelijke pad naar zelfrealisatie’ uitgelegd. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat Kriya Yoga nog meer omvat dan alleen chakras. Ook zijn deze oefeningen volgens sommige bronnen een stuk ouder dan de Tantrische teksten waaruit het nu bekende systeem van zeven chakra’s uit voortkomt. Kriya Yoga is volgens de overlevering namelijk door een oeroude lijn van verlichte leraren doorgegeven¹⁶.

Een ‘wetenschappelijk pad’ lijkt een flink contrast met de oorspronkelijke Tantrische meditaties waar de devotie voor godinnen en elementen juist benadrukt werd. Dit hoeft echter niet zo te zijn. Het hangt altijd van je eigen innerlijke houding af. In de praktijk kunnen al deze concepten van devotie en concentratie juist mooi samensmelten tijdens een moment in de meditatie. 

In de beschrijvingen van Kriya Yoga meditatie wordt de concentratie op de chakra’s dus wel vaak beschreven als een techniek om de kundaliní te activeren en minder benadrukt als een devotionele uiting naar een personificatie van een goddelijke moeder.

Zodra je de techniek met genoeg toewijding en regelmaat beoefend leer je je beter te concentreren. Uiteindelijk mondt deze concentratie uit in perfecte meditatie en kunnen we onze ware natuur van bewustzijn en gelukzaligheid ervaren. Je beoefent dus simpelweg de techniek en dan observeer je je resultaten¹⁷. Dit heeft inderdaad een overeenkomst met wetenschap waarin je een experiment doet en je de resultaten observeert. 

De beschrijvingen van het systeem van de zeven chakras door Swami Yogananda zijn duidelijk aangepast aan de Westerse vocabulaire en denkwijze. In zijn eerste voordracht in Amerika beschrijft hij het chakrasysteem als een soort fysiologie, vergelijkt hij de pranische levensenergie met elektriciteit, en legt verbanden tussen de nadi’s (energie kanalen) en de zenuwen¹⁷.

Je kunt op dit blog ook een artikel vinden over twee meditatie cursussen waarin de zeven chakras voorkomen, waaronder deze Kriya Yoga.

Yoga oefeningen en de zeven chakra’s

Ook Swami Sivananda heeft een grote invloed gehad op de huidige Yoga in het Westen en gaf veel aandacht aan de chakras. In deze lijn van leraren zijn veel Hatha Yoga oefeningen verbonden aan de zeven chakra’s. In een later stadium hoop ik ook een artikel te schrijven over deze lijn van Yoga en de chakra’s.

Conclusie: de zeven chakra’s in de huidige Yoga Lifestyle

De inspiratiebronnen uit de huidige Westerse Yoga lifestyle zijn sterk beïnvloed door de Tantra¹⁰. Dit legt al een gemeenschappelijke basis. De chakras als focuspunten voor meditatie hebben immers hun oorsprong in de Tantra. 

Hoewel de bronteksten verschillende aantallen chakras noemen, komt het systeem van zeven chakra’s wel vaak voor. Dit is vooral het geval voor de Yoga en Tantrische geschriften die in het Engels vertaald zijn. En we hebben met de Sat-cakra-nirūpana gezien dat zo’n vertaling noodzakelijk is voor mondiale verspreiding. 

Dit was lang de enige Engelstalige bron over chakras en wellicht de belangrijkste reden waarom we nu een systeem van zeven chakra’s hanteren. Grappig genoeg betekent de titel van dit Sanskriet werk ‘een omschrijving van de zes chakra’s’ (omdat de zevende chakra dus veelal niet als chakra gezien wordt in de Indiase traditie).   

Ongeveer de helft van de Tantrische geschriften is echter nog niet in het Engels vertaald¹⁰. Dit nu dominante systeem van zes of zeven chakra’s is dus wellicht helemaal niet representatief voor de oorspronkelijke traditie. 

Bronnen, links naar websites en boekrecensies met webshop vergelijkingen:

1. https://upliftconnect.com/truth-about-the-chakras/[↩]
2. Volgens Tantra deskundige Hareesh. Zie dit artikel op twitter of de recensie van zijn boek Tantra illuminated voor meer info over Hareesh[↩]
3. Zie boekrecensie van The Serpent Power van Sir John Woodroffe[↩]
4. http://www.spokensanskrit.org/index.php?mode=3&tran_input=cakra&script=hk&anz=100&direct=se[↩]
5. Volgens Chris Tompkins, Yoga deskundige en beoefenaar in deze YouTube podcast[↩][↩][↩][↩][↩]
6. Voor verschillende bronteksten over het subtiele lichaam is ‘The Roots of Yoga‘ een goed Engelstalig boek[↩]
7. Zie YouTube van Hareesh Christopher Wallis, en voor verschillende bronteksten over het subtiele lichaam is ‘The Roots of Yoga‘ een goed Engelstalig boek[↩]
8. Zie YouTube van Hareesh Christopher Wallis[↩]
9. Zie boekrecensie van The Serpent Power van Sir John Woodroffe[↩]
10. Zie ‘Tantra illuminated’[↩][↩][↩][↩]
11. Volgens Tantra deskundige Hareesh. Zie dit artikel op twitter of de recensie van zijn boek Tantra illuminated voor meer info over Hareesh[↩]
12. zie boekrecensie van The Serpent Power van Sir John Woodroffe[↩]
13. Christopher Hills introduceert de chakra regenboog kleuren in de jaren 1970′ in zijn boek ‘The Nuclear Evolution: Discovery of the Rainbow Body’, voor meer info kun je dit artikel op dit blog lezen[↩]
14. The Roots of Yoga (Engelstalig): een goed boek over de oorsprong van de huidige populaire Hatha Yoga. Het bevat een aantal hoofdstukken met vertalingen van beschrijvingen van het subtiele lichaam en de chakra’s[↩]
15. Volgens Chris Tompkins, Yoga deskundige en beoefenaar: https://www.youtube.com/watch?v=sUE7IyNtjpU[↩]
16. zie: http://www.kriyayogameditation.nl/kriya-yoga/lijn-van-leermeesters.aspx[↩]
17. Swami Yogananda ‘De Wetenschap der Religie’, 1974, pagina 87. Dit was Swami Yogananda’s eerste voordracht over religie in Amerika. Ik kon dit boek niet meer in het Nederlands te koop vinden, maar het is wel in het Engels te verkrijgen: zowel in geprinte versie als ook voor minder dan één euro als ebook[↩][↩]