Chakra healing
Een google search op “chakra healing” brengt je veel websites die chakra’s in verband brengen met gezondheid en healing. Er worden chakra healings aangeboden met behulp van onder andere edelstenen, kristallen, engelen en reiki. Op deze manier zouden er energetische blokkades weggenomen kunnen worden.
Ook worden de chakra’s in verband gebracht met healing van de klieren, het endocriene systeem en de zenuwen. In de oorspronkelijke Indiase geschriften werden er wel gezondheidsvoordelen genoemd maar ging het uiteindelijk meer over chakra meditatie.
Het idee van energiepunten in het lichaam komt voor in veel oude culturen uit China, Tibet, Persie en zelfs ook in Europa. Vaak komen de punten behoorlijk met elkaar overeen, maar was de bedoeling van de culturen ook hetzelfde?
Op de meeste websites is het onduidelijk waar de oorsprong van de chakra healing techniek of traditie vandaan komt. Het kan natuurlijk ook zijn dat de healings geïnspireerd zijn door ideeën uit de New Age. Dit kan ook verwarring brengen want het woord chakra komt oorspronkelijk uit India. Werden chakra’s in India voor gezondheidsredenen gebruikt? Wat zeggen de oorspronkelijke Indiase geschriften over chakra’s en genezing?
Chakra meditatie en healing en het energetisch lichaam
Chakra’s zijn onderdeel van meditaties op het energetisch ofwel het subtiele lichaam. Deze meditaties komen oorspronkelijk uit de tantrische geschriften en zijn later ook in de hatha en kundaliní yoga geschriften te vinden.
Er bestaan talloze beschrijvingen van het energetisch lichaam. Dit lichaam bestaat uit stromen van prana (levensenergie) door de nadi’s (kanalen voor de prana). Het wordt vaak gezegd dat de chakra’s zich bevinden op knooppunten van de nadi’s. De lotusbladeren rondom de chakra’s symboliseren de aftakkingen naar de nadi’s.
Prana wordt in veel Indiase stromingen gebruikt en in verband gebracht met gezondheid. Bijvoorbeeld in ayurveda is het ook een veel gebruikt begrip. Dit was echter een leer die grotendeels op gezondheid en genezing gericht is (met uiteindelijk doel overigens wel zelfrealisatie). Hoewel de chakra’s vandaag de dag in Ayurveda soms wel genoemd worden komen ze niet voor in de oorspronkelijke ayurvedische geschriften.
De geschriften waarin de chakra’s wel genoemd worden (uit de Tantra en Yoga) komen voort uit spirituele bewegingen met zelfrealisatie en niet genezing van het fysieke lichaam als primair doel. We kunnen chakra meditaties meer zien als meditaties op het energetisch lichaam met chakra’s als focuspunten.
Nu hoeven chakra meditatie en chakra healing elkaar natuurlijk niet tegen te spreken, maar laten we eens kijken waar de oorspronkelijke geschriften de nadruk op leggen. Leggen zij verbanden tussen genezing en chakra’s of gaat het meer over chakra meditatie?
Chakra meditatie en healing: de geschriften
Voor dit artikel heb ik tien Engelse vertalingen van bronteksten die chakra’s noemen doorgenomen. Vijf hiervan leggen direct een verband met gezondheidsvoordelen en die noem ik hieronder.
De meeste geschriften zijn tantrisch en aantal vanuit de lijn van kundaliní yoga. De teksten waren bedoeld als begeleide chakra meditaties of aanmoediging om deze visualisatie meditaties uit te voeren.
De Netratantra noemt de zes chakra’s als onderdeel van andere punten in het subtiele lichaam. Dit lichaam wordt in eerste instantie als mooi omschreven. Daarna vervolgt de tekst:
“men kan dit lichaam ook in een staat vinden waarbij het wordt overlopen met tien of zelfs 35,072,000 kanalen (nadi’s) en smerig en geschokt is met ziekte“.
Echter, zo zegt de tekst daarna: “De yogi wekt door de uitstekende subtiele meditatie de nectar van onsterfelijk op en voedt hiermee ofwel zijn eigen of andermans lichaam, en krijgt zo een lichaam zonder ziektes”.
Netratantra
Ik begrijp deze tekst in het kader van het uiteindelijke doel van chakra meditaties: om de kundaliní prana door de sushumna nadi te begeleiden. Voordat de aspirant hierin slaagt stroomt de prana door de 10 of zelfs 35,072,000 nadi’s. Deze verspreidheid van prana heeft het potentieel om ziektes in het lichaam te creëren. Wanneer de kundaliní prana door de sushumna wordt begeleid, wordt de nectar van onsterfelijk aangemaakt/opgewekt die de yogi met andere kan delen en ook in zijn eigen lichaam door kan laten stromen. Hierdoor krijgt hij/zij een lichaam zonder ziektes.
Uit de Kaulajñānanirṇaya, De elf chakra’s:
“Een geweldige lotus met 16 bloemblaadjes – indien men op deze heeft gemediteerd op elke respectievelijke plek in het lichaam, van de wereld van Śiva tot aan de Avici (hel), dan wordt het lichaam gevuld met een neerwaartse stroom van Bindu (letterlijk zaad, maar hier lijkt het woord gebruikt te zijn als getransformeerde levensenergie) en de druppels (van de nectar); en via de uiteinde van de haren komt er een vloeistof tevoorschijn met de kleur van koeienmelk of ijs. Hij heeft geen ouderdom of dood; er is geen ziekte of kwaal”.
Kaulajñānanirṇaya
Wederom lijkt het erop dat de tekst zegt dat chakra meditatie een neerwaartse stroom van energie kan teweeg stellen die de gezondheid goed doet. Er is zelfs geen ouderdom of dood, geen ziekte of kwaal. Door deze meditatie kan er een subtiele (al dan niet denkbeeldige) energetische vloeistof door het lichaam stromen, en indien men zich daarmee identificeert, bestaan ouderdom, dood, ziekte of kwaal niet meer.
De Śivasaṃhitā tekst noemt gezondheidsvoordelen in relatie tot de ādhāra chakra, die hier ook wel de basis lotus wordt genoemd (in andere teksten bekend als de Mūlādhāra):
“De wijze die regelmatig op de basis lotus heeft gemediteerd……zijn lichaam wordt zeer mooi en zijn spijsverteringsvuur neemt toe. Hij wordt niet ziek en zijn vermogens worden scherpzinnig………“
Śivasaṃhitā
De Siddhasiddhāntapaddhati tekst noemt:
“Het indrukken van de Mūlādhāra chakra met de linkerhiel wakkert het spijsverteringsvuur aan“. Over een chakra op het puntje van de tong: “Houdt (met de aandacht) het puntje van de tong gestadig vast. Alle ziektes worden vernietigd”.
Siddhasiddhāntapaddhati
Vers 13 van de Sat-cakra-nirūpana noemt dat:
“Door meditatie op Haar (de kundaliní) in de Mūlā chakra……wordt men vrij van ziektes….“
Sat-cakra-nirūpana
De Bhāgavatapurāṇa, Brahmayāmala, Hevajratantra, Saṃgītaratnākara en YOGAKUṆDALĪ UPANISHAḌ noemen de chakra’s niet direct in verband met gezondheid.
Conclusie: Chakra meditaties en healing in de geschriften
Van de tien bronteksten noemen er vijf de chakra’s in relatie tot gezondheid en genezing. In deze tien teksten worden er ruim 8000 woorden gebruikt om de chakra’s en hun functies in het energetisch lichaam te beschrijven. Hierboven heb ik alleen maar de passages over gezondheid eruit gehaald en dat zijn slechts 280 woorden. Dit is slechts 3,5% van het totaal aantal woorden in de tien teksten dat aan de chakra’s is gerelateerd.
Het lijkt dus alsof de chakra’s oorspronkelijk niet bedoeld waren voor genezing. En waar de gezondheidsvoordelen wel genoemd worden zijn deze meestal aan de Mūlādhāra (basis chakra) verbonden.
Nu moet vermeld worden dat veel tantrische geschriften nog niet in het Engels zijn vertaald en dat Indiase tradities ook bekend staan voor orale kennisoverdracht. Hierdoor weten we natuurlijk nooit wat er zich precies heeft afgespeelt in de oorspronkelijke Tantra en kundaliní yoga bewegingen in de middeleeuwen.
Desalniettemin, geeft dit een beeld dat chakra’s oorspronkelijk niet direct bedoeld waren voor healing, maar meer als meditatietechniek (die natuurlijk ook de gezondheid kan bevorderen).
Chakra healers: New Age en traditie
Het lijkt alsof de nadruk op healing en gezondheid later aan de chakra’s zijn toegevoegd. In deze podcast van anderhalf uur geeft Tantra beoefenaar Phil Hine aan dat eind 19de eeuw een aantal Indiase auteurs die in het Westen opgeleid waren beginnen met het gelijkstellen van de chakra’s met de fysieke anatomie.
Later hebben de Theosofie en de New Age beweging deze stellingen overgenomen. Zoals ik boven al schreef: soortgelijke energiepunten worden ook in andere culturen en stromingen gebruikt. Ayurveda heeft bijvoorbeeld ook een systeem met punten, die marma’s genoemd worden.
Het idee van energiepunten in het lichaam lijkt dus een meer universeel gebruik. Zelfs in de Nederlandse Gouden Eeuw werden er energiepunten benadrukt door een Christelijke Mysticus genaamd Johann Georg Gichtel. Hiernaast zie je een afbeelding van die energiepunten die zelfs in poster formaat online te koop is onder naam Chakra Diagram
Het energetisch lichaam wordt door vele Oosterse stromingen wel gebruikt voor healing. Vanzelfsprekend kunnen behandelingen op de chakra’s dan ook positieve effecten hebben op de gezondheid. Het gebruik van het woord ‘chakra’ kan nu wel een misleiding zijn omdat veel mensen dit woord toch terecht met de traditie uit India in verband brengen.
Hoewel een chakra healing dus zeker wel een ervaring kan geven en effect kan hebben, heeft zo’n healing niet veel meer met de oorsprong van de chakra’s te maken. De chakra’s en het hele energetische lichaam werden voornamelijk beschreven om de kundaliní energie te ontwaken en de sushumna nadi in te begeleiden als een stap naar zelfrealisatie.
Ook heeft het Boeddhisme van Tibet geschriften die aandacht aan de chakra’s en gezondheid besteden. Maar deze geschriften zijn allemaal minder oud dan de Indiase geschriften. Ik beloof later een keertje een artikel hierovover te plaatsen.
Chakra healers en edelstenen
Er zijn ook chakra healers die edelstenen en andere objecten op de chakra’s leggen om energetische blokkades op te heffen. De Vedische Astrologie is vanaf oudsher gespecialiseerd in de effecten van edelstenen. Zo is volgens de Rig-Veda aan elke planeet een primaire steen verbonden. Volgens andere geschriften heeft elke planeet ook een aantal secundaire edelstenen. In deze vorm van astrologie zijn de chakra’s ook geïntegreerd. Vooral Swami Sri Yukteswar Giri (de Guru van Swami Yogananda) heeft de chakra’s op overtuigende wijze in de astrologie toegepast.
De uitvoering van deze kennis van astrologie, chakra’s en edelstenen is echter niet heel eenvoudig en ook hedendaagse astrologen verschillen soms in opvatting. Wel zijn de meeste het met elkaar eens dat niet elke steen voor iedereen gunstig is en dat het altijd een individuele afstemming is op de geboortehoroscoop. Het gebruik van edelstenen door chakra healers kan dus wel in lijn zijn met de geschriften en kennis van India, maar dat moeten deze healers wel een basiskennis van de Vedische Astrologie hebben. Anders past het beter in de Indiase traditie om een Vedische Astroloog te benaderen.
Het dragen van een steen versterkt namelijk de kracht van de planeet. Elke planeet heeft een andere rol afhankelijk van je geboortetijd. Het wordt meestal afgeraden om de stenen te dragen die je zesde en achtste huis beheren. Deze huizen gaan namelijk over je obstakels, moeilijkheden, vijanden en ziektes. Door deze planeten te versterken versterk je dus ook deze factoren in je leven! Vanuit dit perspectief kunnen dus sommige edelstenen wel gunstig zijn terwijl andere juist blokkades kunnen opwerpen. Lees hier meer over hoe je het gebruik van edelstenen voor chakra healing kunt harmoniseren met de Vedische traditie.
Chakra meditatie of healing zelf doen?
Is het raadzaam zelf op chakra’s te mediteren om jezelf van energetische blokkades te ontdoen? Volgens mij is het altijd beter om deskundige begeleiding te zoeken. Je kunt natuurlijk de chakra meditatie beschrijvingen uit de originele teksten opvolgen.
Het kan natuurlijk geen kwaad om chakra meditatie en de visualisatie oefeningen toe te passen. Ik zou alleen nooit langer dan een paar minuten op één punt concentreren of al te veel improviseren. Kundaliní is geen kinderspel.
Tantra en kundaliní yoga waren en zijn stromingen waarbij je niet zomaar een paar details uit de geschriften kan halen en lukraak toepassen. Deze spirituele oefeningen zijn geïntegreerd in een een veel meer omvattende levensstijl. Vroeger moest je geïnitieerd zijn door een leraar voordat je aan dit type meditatie begon.
Als je je hier meer in wilt verdiepen is Tantra Illuminated een goed Engelstalig boek. Het is geschreven door Tantra beoefenaar en deskundige Hareesh Christopher Wallis. Dit boek geeft een goed beeld van de geschiedenis, visie en beoefening van de Tantra. De chakra’s komen ook kort aan bod in de latere hoofdstukken.
Als je zelf simpele Indiase healing technieken toe wilt passen kun je prima korte chakra meditaties combineren met Ayurvedische kruiden. Je kunt hier meer lezen over hoe Ayurvedische kruiden ook helend kunnen werken op het energetisch lichaam.
Op dit blog vind je teven informatie over chakra meditatie cursussen in Nederland zowel op locatie als online
Bronnen en verder lezen over chakra’s:
- De Engelse vertaling van de Sat-cakra-nirūpana heb ik uit de The Serpent Power van Sir John Woodroffe.
- Een Engelse vertaling van de YOGAKUṆDALĪ UPANISHAḌ kun je hier online lezen.
- De overige vertalingen van de geschriften heb ik gevonden in The Roots of Yoga (Engelstalig). Dit boek is misschien wel de beste hedendaagse bron voor iedereen die meer wil weten over de oorsprong van yoga. Het is een academisch geschreven boek en geeft een mooi inzicht in de oorspronkelijke yoga en tantra geschriften.
- Dit zijn twee Engelstalig artikelen over Ayurveda en de chakra’s: www.gaia.com en gersonayurveda.com .
