Chakra’s activeren en de Goddelijke Moeder
Soundarya Lahari betekent ‘golf van schoonheid’ in het Sanskriet. Het geschrift is een lofzang en gedicht opgedragen aan de schoonheid, openheid en genade van Parvati (één van de vormen van de goddelijke moeder).
Maar het is meer dan alleen maar een gedicht. Het kan namelijk ook als een tekstboek dienen met instructies voor puja’s, chakra en yantra meditaties, en andere uitingen van devotie voor de goddelijke moeder. De energie van de goddelijke moeder wordt ook wel omschreven als kundaliní energie en op deze manier heeft ook het activeren van chakra’s hier een plaats.
Hieronder deel ik eerst waarom dit geschrift zo bijzonder is. Daarvoor is het behulpzaam een korte samenvatting te geven van de verschillende soorten spirituele oefeningen die uit India afkomstig zijn. Daarna geef ik een korte samenvatting over hoe de chakra’s naar voren komen, zowel in dit geschrift als in de diversiteit van spirituele stromingen uit India.
Vervolgens kun je twee YouTubes videos bekijken waarin het gedicht op een overweldigend mooie manier gezongen wordt. Zowel de gehele Sanskriet tekst als ook de Engelse vertaling zijn ook te zien in deze filmpjes. Helemaal onderaan vindt je nog wat tips voor boeken en webpagina’s over dit mooie Sanskriet geschrift.
De auteur: Adi Shankara en de chakra’s
De auteur van de Soundarya Lahari is niemand minder dan Adi Shankara. Hij staat bekend als een grote heilige die in de 8ste eeuw Advaita Vedanta oftewel Jñāna Yoga nieuw leven inblies.
In Jñāna Yoga studeert men vaak de geschriften en past deze toe in diepgaande meditaties die in zelfonderzoek uitmonden. Hierbij is het van belang om op een energetische manier to contempleren op de vraag: ‘Wie ben ik?’.
Men gaat in deze stroming uit van een ware zelf in de kern van elk wezen. Deze kern is één met het hele bestaan. Hierom wordt deze stroming ook wel non-dualisme genoemd. Men gaat uit van een eenheid van god en de wereld en van god en jezelf. Het is in uiteindelijke zin god die in je leeft en door je heen leeft als puur bewustzijn en gelukzaligheid. De bedoeling is je je hier ten aller tijden helemaal van bewust te blijven.
In de periode van Adi Shankara was men zich in India vooral gericht op rituelen om karma te verbeteren. Shankara wist door lange debatten veel mensen te overtuigen dat de oorspronkelijke geschriften ons juist willen aanzetten tot het vinden van de waarheid (en niet alleen tot verbetering van je persoonlijke karma). Hij deed dit door zijn kennis van de geschriften vlijmscherp in te zetten in deze debatten.
Sommige mensen kunnen bijna niet geloven dat Shankara dit devotionele werk heeft geschreven. Hij sprak zich namelijk in andere verhandelingen zo sterk uit voor het pad van Advaita Vedanta. Dit wordt door sommige mensen ook wel als een tegenovergesteld pad beschreven als het pad van devotie (bhakti). Ook zou dit pad ‘anders’ zijn dan het pad van Kundaliní, Tantrik of Laya yoga. Maar is dit zo?
Vormen van yoga, waar passen de chakra’s in?
In de spirituele oefeningen die India rijk is wordt er vaak een onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van yoga. Hierdonder vind je een kort overzicht van een aantal van deze vormen.
- Bhakti Yoga: Devotionele uitingen zoals zingen en bidden. Vaak is er een godheid of guru waarop men zich richt. De oefeningen beginnen vaak met een gevoel van dualiteit maar dit versmelt door liefde en devotie steeds meer in een eenheid.
- Jñāna Yoga of Advaita Vedanta: Studie van geschriften en meditatie op wijsheden/zelfonderzoek. Dit kan bijvoorbeeld met de vraag: Wie ben ik? Men gaat uit van de eenheid van alles (non-dualiteit) en ware Zelf als als de kern van de waarheid. Contemplatie oefeningen helpen de aspirant hier om onderscheid te maken tussen waarheid en illusie.
- Hatha Yoga: Richt zich meer op de fysieke en ademhalings oefeningen. Dit heeft als doel een juiste (innerlijke en uiterlijke) houding voor meditatie te ontwikkelen.
- Kundaliní/Laya Yoga: Niet te verwarren met de nieuwere gelijknamige stroming van Yogi Bhajan. De originele Kundaliní Yoga is nauw verwant aan Tantrische Yoga. Het richt zich op oefeningen om de kundaliní energie op te wekken in het energetisch lichaam.
- Tantrische Yoga: Een spirituele stroming die zich meestal richt op een combinatie van devotie, meditatie en wijsheid. Er wordt onder andere gebruikt gemaakt van mantra’s, yantra’s, chakra’s en meditaties op het subtiele lichaam.
- Karma Yoga: Wordt vaak gedaan in een vorm van vrijwilligerswerk. Het doel is hier de identificatie met het je eigen acties en resultaten daarvan op te geven.
Een devotioneel werk geschreven door iemand die zijn leven wijdde aan het juiste begrip van de Advaita Vedanta traditie is een zeldzaamheid. Het interessante van dit werk is dat het niet alleen Jñāna en Bhakti Yoga bijeen brengt, maar ook Kundaliní en Tantrische en Laya yoga!
De chakra’s, kundaliní en allerlei vormen van het tonen van liefde en dankbaarheid aan Parvati (oftewel bhakti) komen voor in de Soundarya Lahari. Dit laat ons zien dat deze vormen van yoga beoefeningen in werkelijkheid juist heel mooi naast elkaar kunnen bestaan in een een symbiose (elkaar versterkend).
De chakra’s vinden hun oorsprong in de Tantrische Yoga en zijn ingepast in in de latere Laya/Kundaliní Yoga. Bovendien worden er vaak mantra’s en vormen van godinnen op devotionele wijze in de chakra’s gevisualiseerd en dit is natuurlijk ook weer Bhakti Yoga. Verder vinden we vandaag de dag ook in veel in Hatha en Raja Yoga scholen chakra meditaties. Dit laat ons zien dat de chakra’s zich in enorm veel vormen van yoga laten passen.
Legende over het ontstaan van dit gedicht
Adi Shankara was op de berg Kailash in de Himalaya om Shiva en Parvati te aanbidden. Daar gaf Shiva hem een geschrift met 100 verzen. Op de terugweg stopte Nandi (de stier van Shiva) hem en nam het geschrift van hem af, scheurde het door de midden en gaf slechts een helft ervan terug.
Shakara voelde zich reddeloos en rende terug naar Shiva om hem te vertellen wat er was gebeurd. Shiva glimlachte alleen maar en vroeg hem om de eerste 41 verzen op te schrijven hoe hij ze zelf onthouden had. Vervolgens vroeg Shiva hem ook om nog eens 59 verzen van hemzelf te schrijven ter ere van de goddelijke moeder.
Hierom worden de eerste 41 verzen ook wel gezien het originele werk van Shiva en een overdracht van de originele tantrische rituelen. Het zijn beschrijvingen van mystieke ervaringen die de eenheid van het vrouwelijke (Shakti) met het mannelijke principe (Shiva) representeren. De andere verzen (42-100) zijn door Shakara zelf geschreven en zijn eigen bijdrage aan de geschriften over de goddelijke moeder.
Het geschrift is heel belangrijk geworden in de Hindu Tantrische SriVidya beweging in Zuid India. De wortels van deze beweging liggen in de Kashmir Shaiva Tantra (zie voor meer info over de authentieke Tantra de boekrecensie van Tantra illuminated).
De chakra’s in de Soundarya Lahari
Visualisatie, devotie en meditatie
Dit soort devotionele teksten zijn veelal bedoeld als visualisatie oefeningen. Door ons volledig te concentreren op de verbeelding van de woorden wordt onze aandacht één gerichte stroom. Dit brengt een grote kracht met zich mee.
In veel andere omstandigheden vliegen onze gedachten en aandacht alle kanten op. Door ons volledig op één object of mentale verbeelding te richten krijgen we meer kracht en helderheid. Dit is een belangrijke stap in meditatie en wordt in vele technieken toegepast. Het mooie van meditatie op devotionele teksten is dat er ook automatisch een gevoel van liefde aangewakkerd wordt.
De vormen van alle godheden staan in India in hoog aanzien. Dit is te vergelijken met het Katholieke geloof waar ook beelden van Jezus en andere heiligen worden gebruikt om devotie en liefde op te wekken. De vormen en beelden van heiligen of godheden worden namelijk geassocieerd met liefde en andere specifieke kwaliteiten waar zij voor staan.
Op deze manier roepen de beelden deze kwaliteiten in ons op. In het Hindoeïsme bestaat er overigens ook maar één absolute god. Deze wordt vaak omschreven als vormloos bewustzijn (Nirguna Brahman). De vele goden en godinnen zijn manifestaties van deze vormloze god en worden ook wel ‘Sarguna Brahman’ genoemd. De goddelijke moeder is de personificatie van de kundaliní energie die met de chakra’s opgewekt kan worden.
Dit maakt ook duidelijk waarom het zo krachtig was en is om de visualisatie van deze godheden in de chakra’s toe te passen. De vorm of beeld waar je met respect en devotie naar gekeken hebt, mag je nu opeens in je eigen lichaam visualiseren: dat is heel intiem! De godheid komt dan heel dichtbij en dat past ook bij het doel van deze teksten: het versmelten van de ‘lover en beloved’ (oftewel van de liefde voor god en god zelf).
Elementen en de chakra’s
Vers 9 noemt de chakra’s in verband met de elementen (vuur, water, aarde, ether en lucht/wind) maar op een manier die afwijkt van de meest bekende en populaire manieren. De meest bekende manier waarop de elementen in de chakra’s worden geplaatst komt uit een verhandeling genaamd: Sat-cakra-nirūpana (zie intro over chakra’s).
Dat we hier een andere volgorde tegenkomen laat ons zien dat het plaatsen van de elementen in de chakra’s per stroming en meditatie kan verschillen. Vaak weten we simpelweg de reden niet waarom de elementen in in bepaalde chakra’s worden geplaatst. Deze teksten werden vaak eerst jarenlang via een orale traditie doorgegeven.
De uiteindelijke bron van de meeste teksten zijn vaak grote leraren zoals Shankara. Hierom bevatten geschriften altijd wel een stuk raadselachtige mystiek. Helaas is vaak is de oorspronkelijke leermeester niet meer in lijve aanwezig om vragen te beantwoorden.
Dat het element aarde in de Mūlādhāra chakra wordt geplaatst klinkt logisch aangezien het ook wel als een wortel of aarde chakra wordt beschreven (zie de intro voor overzicht van chakra’s met Sanskriet namen en locaties in het lichaam).
Echter in contrast met de Sat-cakra-nirūpana wordt hier niet water maar vuur in de Svādhiṣṭhāna chakra geplaatst en water in de Maṇipūra. Deze indeling verschilt vaker per geschrift. De reden hierachter blijft een raadsel.
Hieronder vind je de teksten die over chakra’s gaan. Ze waren bedoeld als meditatieve visualisatie meditatie. Je kunt ze dus ook gelijk nu zo gebruiken terwijl je ze leest. De eerste vers benoemd het gebruik van de elementen en het doorbreken van de centra gaat over de kundaliní energie die door het centrale kanaal en de chakra’s heen stroomt.
Oh mijn Godin,
De aarde in de Mūlādhāra, water in Maṇipūra, vuur in Svādhiṣṭhāna, lucht/wind in het hart en akasha (ruimte) daarboven en tussen de oogleden (de Ājñā), het doorbreken van deze centra door het pad van de Kula brengt ons naar de plaats waar u samen het uw echtgenote (Shiva) in afzondering leeft.
Soundarya Lahari vers 9
Ook vers 14 verwijst weer naar de chakra’s in combinatie met de elementen. Dit keer worden er een aantal stralen aan elke chakra gekoppeld. En zo zegt Shakara tegen Parvati; “de stralen die zelfs hieraan voorbij gaan, komen op uw twee voeten”.
Neerwaartse stroom van kundaliní en Mūlādhāra chakra
In meerdere oude geschriften bestaat de kundaliní als zowel een opstijgende als ook neerwaarste stroom. Het onderstaande vers laat ons zien dat na een opstijgende stroom, de kundaliní weer neer kan dalen naar de plek waar zij sliep (in de Mūlādhāra chakra):
Gebruik makende van de nectar dat tussen uw voeten in stroomt om alle zenuwen te doorweken, en om neer te dalen van de maan met stralen van nectar, terugkomende op de plek, je lichaam omrollende zoals een slang, slaap jij in Kula Kunda met een gat in het midden.
Soundarya Lahari, vers 10
Ājñā chakra en voorbij aan de zintuiglijke wereld
Vers 36 noemt de Ājñā chakra als heilige wiel van orde, maar ook als een “zetel voorbij aan het aardse bestaan” waarin Parvati en Shiva voor altijd in kunnen verblijven. Het laat ons zien dat meditatie en devotie voor deze chakra ons kan helpen om de zichtbare wereld te transcenderen. Hierdoor kunnen we met onze aandacht genieten van “een wereld die haar intrinsieke glans heeft, voorbij aan onze zintuiglijke waarneming“:
“Degene die Parameshwara (Shiva) vereert, die de glans uitstraalt van een miljard zonnen en manen. En die zich in uw Ajna chakra – het heilige wiel van orde/opdracht – bevindt, die aan beide zijde door uw twee vormen omgeven wordt. Uw zou voor altijd kunnen leven in de wereld waar de zon en maan niet reiken, maar die wel haar intrinsieke glans heeft, die voorbij aan het zicht van onze ogen is, en anders is dan de wereld die wij zien”.
Soundarya Lahari, vers 36
Verzen voor de het activeren van de chakra’s
Meditatie op vers 38 wordt aangeraden voor het activeren van het hart chakra.
En vers 39 wordt gebruikt voor een activatie van de Svādhiṣṭhāna chakra. Dit vers lijkt te zeggen dat meditatie op de goddelijke moeder in deze chakra geassocieerd wordt met haar overweldigende compassie:
“Moeder ik denk en aanbid U, in het heilige wiel van Svādhiṣṭhāna. En de blik van Rudra (een woeste vorm van Shiva) schijnt daar in het vuur, alsof het het vuur is van opoffering/zondvloed. En U (Parvati), die daar als Samaya straalt (bevrijding gevende van alle ellende en ongeluk). Terwijl Rudra’s boze blik in dit vuur de wereld verbrandt, zal uw blik de wereld verbranden in uw vergeving, dat het daarmee zal behandelen en verkoelen”.
Soundarya Lahari, vers 39
Hieronder kun je het eerste gedeelte van het gedicht bekijken en luisteren. Dit is dus het gedeelte dat Adi Shankara uit zijn geheugen opgeschreven had nadat Nandi het van hem had afgepakt.
Dit is het tweede gedeelte dat vanuit Adi Shankara zijn innerlijke inspiratie is geschreven.
Interessante boeken en links over Soundarya Lahari
Boeken
- Auspicious Wisdom: The Texts and Traditions of Srividya Sakta Tantrism in South India door Douglas Brooks. Dit boek geeft een overzicht van de SriVidya beweging in Zuid India.
- Soundarya Lahari of Srishankaracharya door Pandit R. Anantakrishna Sastri en Sri Karra Ramamurthy Garu. Zowel een e-book als hardcover kun je hier vinden. De auteurs geven een gedetailleerd commentaar op de tekst waarmee zij het in de wijdere context van de Hindu Tantrische geschriften over Shakti, Kundaliní, Bhakti en chakra’s plaatsen.
Websites
- Er zijn diverse interessante websites te vinden over de Soundarya Lahari. Op de website enfolding.org geeft Phil Hine (een beoefenaar van de orginele Tantra) – een korte toelichting op een paar verzen. Het zijn een aantal artikelen waarvan deze de eerste van de serie is.
- Hier vind je de gehele tekst van het geschrift met vertaling in het Engels.
- Wil je meer leren over chakra meditatie cursussen? Dan kun je hier op dit blog verder lezen.
- En hier kun je een overzichtsartikel van dit blog lezen met links naar de meeste verdiepende artikelen over chakra’s.
